Jan Heweliusz
Jan Heweliusz
Astronom polski twórca nowożytnej
selenografii, ad 1664 roku członek Royal Society.
Niewątpliwie najwybitniejszy po Koperniku polski astronom.
W 1661 roku wybudował w Gdańsku prywatne obserwatorium.
Jego 49-metrowy teleskop byt w XVII wieku najlepszym i najdłuższym
z teleskopów. Dokonał wielu obserwacji położeń planet, komet,
gwiazd, powierz-chni Księżyca, księżyców Jowisza I Saturna oraz
innych. W swej pierwszej pracy pt. Selenografia (1647)
dokładnie opisał powierzchnię Księżyca I sporządził jego mapę;
nadane wówczas przez niego nazwy wielu obiektom na powierzychni
Księżyca obowiązują do dziś. Heweliusz był również jednym
z pierwszych obserwatorów gwiazd podwójnych i zmiennych
zaćmieniowych. Odkrył 9 ko-met. Żył w latach 1611 - 1687.
Heweliusz a komety
W nawiązaniu do ubiegłorocznego spotkania z kometą Halleya warto wspomnieć, że w 1682 r. kometę tę obserwował gdański astronom Jan Heweliusz. Zainteresował się kometami około 1650 r, i niebo było dlań łaskawe, bo do końca życia miał okazję oglądać kilkanaście ogoniastych gwiazd. W tym ,,kometę victorii wiedeńskiej z 1983 r. W 1668 r. wydał Heweliusz obszerne, pięknie ilustrowane dzieło Cometographia (Opisanie komet). Zawierało ono opisy, wszystkich komet, jakie pojawiły się no ziemskim niebie do 1665 r Odrębne krótkie publikacje, zawierające wyniki własnych obserwacji, poświęcił uczony kometom z lat 1664, 1665, 1672 i 1677. W 1675 r. wypowiedział Heweliusz pogląd, iż drogi kosmatych gwiazd nie są liniami prostymi, jak sądził wielki Kepler, lecz mogą być zakrzywione. Zaś jego uczeń Georg Dörffel wykazał, iż jasna kometa z 1680 r. przebiegła obok Słońca po paraboli. Kilka komet właśnie Heweliusz zauważył jako pierwszy. Jedne źródła podoją, że jest odkrywcą czterech, inne, że dziewięciu.